دانشنامه زیورآلات و سنگهای زینتی (حروف ج، چ، ح، خ)
«ج»
جاسپر/یشم سبز
جاسپر در زبان یونانی به معنی سنگ لکهدار است. جاسپر یک سنگ مات با ناخالصیهای سیلیکاتی است که در رنگهای مختلف و به صورت شفاف و مات یافت میشود. رنگهای سبز و قرمز معروفتر هستند.
جبل الزور
نام کوهی است در سیستان. وجه تسمیه آن به جبل الزور آن است که در آن کوه، بتی بزرگ بنام «زور» یا «زون» وجود داشته که به غنیمت بدست اعراب افتاده است. این بت تمام از طلای خالص و چشمانش از یاقوت بوده است. زون. ( اِخ ) بتی که معبد معروفی برفراز کوه مشهور به «جبل الزون » در زمین داور داشته است. در سال 33 هَ. ق. عبدالرحمان بن سمره که به حکومت سیستان منصوب شده بود کوه زون را محاصره کرد و به معبد زون درآمد و یک دست بت را قطع کرد و یاقوت چشمانش را با خود برد تا ناتوانی زون را ثابت کند. احتمال داده اند که زون در اصل از خدایان هندی بوده است. نام زون گاه به صورت «زور» در اشعار عرب آمده است و محتمل است که این خدای هندی معبدی هم در ابله ( از بنادر تجارت با هند ) در عراق داشته است. ( از دایره المعارف فارسی ). رجوع به زور شود.
جش
مهرهای باشد کبود و آنرا از آبگینه سازند و رنگش بغایت شبیه برنگ فیروزه باشد و نگین انگشتری کنند، بجهت دفع چشم زخم از گردن اطفال بیاویزند و بر کلاه و طاقیه ایشان دوزند.
جعفری
طلای خالص بود منسوب به جعفر نامی که کیمیاگر بوده است. بعضی گویند پیش از جعفر برمکی، زر قلب سکه میکردند چون او وزیر شد حکم فرمود که طلا را خالص کردند و سکه زدند و به او منسوب شد.
جلای الماسی
جلای درخشان کانی با ظاهری شبیه به الماس.
جوهر
گوهر. هر سنگ که از آن منفعتی برآید همچو الماس و یاقوت و لعل و امثال آن، معرب گوهر است که مروارید باشد.
جواهر
جِ جوهر؛ گوهران . هر یک از سنگهای گرانبها مانند الماس، یاقوت، زمرد و مانند آن که به عنوان زینت و زیور به کار میرود.
جواهرات ارزشمند
به جواهراتی گفته میشود که توسط یک طراح معروف طراحی شده باشد، جواهرات ارزشمند گفته میشود. جواهراتی که طراحیهای لوکس، شیک و باکیفیت دارند.
جواهرآلات
اشیاء زینتی که از جواهر میسازند.
جواهرات
جِ جواهر. جج . جوهر.
جواهرنشان
ویژگی چیزی که بر آن جواهر نشانده باشند؛ مرصّع.
جواهر تسعه
گوهرهای نهگانه. گاه مراد از نه فلک باشد و گاهی عبارت از نه جوهر که به هندی نورتن گویند و آنها بدین قرارند: 1- لعل 2- مروارید 3- الماس 4- زمرد 5- یاقوت 6- فیروزه 7- مرجان 8- نیلم 9- عقیق (و بعضی به جای عقیق لهسنیا را شمارند) و سوای اینها چند گوهر دیگر نیز هست.
جواهر خمسه
عبارتند از وجود، عقل، نفس، هیولی و صورت.
*هیولی: عنصر، مایه، ماده و اصل هر چیز.
جواهرسنج
آنکه یا آنچه جواهر سنجد و غث (کمارزش) و سمین آن تمیز دهد.
جواهرشناس
کسی که جواهرات را بشناسد و بهای آن داند.
جواهرشناسی
شغل و عمل جواهرشناس.
جید(یشم)
سنگ یشم نامی آشنا برای بسیاری از مردم است. سنگی گرانبها به رنگ سبز. هزاران سال است که از یشم به عنوان سنگ خوششانسی و خوش اقبالی استفاده میکنند. در فرهنگ چینی این سنگ را Yu به معنای «سنگ سلطنتی» مینامند. از این گهر گرانبها به عنوان سنگ بهشت هم یاد میکنند. یشم هزاران سال است که به عنوان منبع الهام بالاترین اهداف معنوی بشمار میرود.
«چ»
چرخ نورد
به فرآیند تغییر شکل شمش طلا و نقره نورد کردن گفته میشود و جزو مراحلی است که هر طلاساز باید در ساخت زیور از آن استفاده کند. چرخ نورد ضخامت فلز را کاهش داده و آن را در اندازه دلخواه و مناسب برای طلاساز در میآورد.
چشمک
میزان درخششی که الماس ایجاد میکند. الگوی منطقههای تاریک و روشن در سنگ که توسط انعکاس نور در الماس به وجود میآید.
چفتگیره (گیره پیچ) (پنس)
گیره پیچ معمولا برای گرفتن اشیا درهنگام جوشکاری به کار میرود. همچنین مخراجکارا در هنگام گوهرنشانی روی طلا و نقره از چفتگیره به عنوان نگهدارنده استفاده میکنند.
چکش
چکشها در 4 نوع آهنی، پلاستیکی، تفلون و چوبی وجود دارند، که دو نوع آهنی و پلاستیکی (ژلاتینی) در ساخت طلا کاربرد بیشتری دارد. عمده استفاده چکش در طلاسازی بیشتر برای ضربه زدن روی مفتول، صفحه یا قلمها در مخراج کاری است.
چنگ چین
یکی از ابزارهایی است که برای کوتاه کردن چنگهای ساخته شده انگشتر و گردنبند به کار میرود. این وسیله شباهت زیادی به سیمچین دارد و بیشتر برای جواهرات چنگی ساخته شده به کار میرود.
«ح»
حجر حبشی
سنگ یاسم . سنگی است شبیه زبرجد و تیره. گویند نوعی از زبرجد است و از بلاد حبشه خیزد، و سائیده او سفیدرنگ میشود. گرم وبسیار تند.
حدیده
حدیده صفحهایی از جنس فولاد است که در آن سوراخهایی در چند ردیف به شکل یکسان ایجاد شده و اندازه هر سوراخ از دیگری کوچکتر است. از حدیده برای باریک کردن مفتول طلا و نقره با قطرهای مختلف و به شکلهای مربع، مستطیل، مثلث و چاقویی استفاده میشود که با توجه به نوع کاربرد آن میتوان از آنها استفاده کرد.
حصه
[عربی: حصَّه] بخش
حک
کندن نگین و مانند آن. خراشیدن.
حکاک
سودهگر. حک کننده. بسیار تراشنده. نگین سای. کسی که شکل یا نوشتهای را بر فلز یا نگین انگشتری حک کند.
حقه
ظرف کوچکی برای نگهداری جواهر یا اشیاء دیگر.
حلقه
هرچیز گرد و دایرهشکل: حلقههای زنجیر. نوعی انگشتر ساده که بهویژه به نشانۀ نامزدی یا متٲهل بودن بهدست میکنند.
حلقه انگشت پا
معمولا برای تنظیم چرخه قاعدگی و بالابردن شانس بارداری استفاده میشود، زیرا فشار جزئی بر روی انگشت دوم، رحم سالم را تضمین میکند. بیشتر افراد حلقه انگشت خود را در انگشت دوم (کنار انگشت بزرگ) در مرکز یا در اولین مفصل میاندازند.
حلقه بینی (پیرسینگ بینی)
بسته به محل و جغرافیای زندگی، حلقه بینی معانی متفاوتی میتواند داشته باشد. ممکن است از آن به عنوان نمادی برای نشان دادن ثروت، اعتبار یا حتی انجام یک عمل عصیان استفاده شود.
حلقههای عروسی
نشان دهنده پیوند بین یک زن و یک مرد. نسبت به حلقه نشان و نامزدی، گرانتر و پرنگینتر است.
حلقه مجموعهایی یا (پشت حلقه) الماس
پشت حلقه، بخشی از حلقه ازدواج است که میتواند در زیباتر شدن حلقه ازدواج نقش بهسزایی داشته باشد. اگر حلقه ازدواج شما یک حلقه الماس گران قیمت است، با انتخاب یک پشت حلقه ساده و ظریف میتوانید زیبایی آن را دوچندان کنید.
حلقه نامزدی
حلقه نامزدی، برای نشان دادن تعهد یک فرد برای ازدواج مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع حلقههای نامزدی:
- حلقه نامزدی الماس
- حلقه نامزدی سنگهای قیمتی
- حلقه نامزدی سولیتر (تک نگین)
- حلقه نامزدی سه سنگی (یا سه نگین)
- حلقه نامزدی عتیقه
- حلقه نامزدی هاله (حلقه نور) (دارای یک نگین درشت در مرکز و چندین نگین ریز در اطراف آن)
حلقه کوکتل
نمادی از مد و ثروت. یک حلقه بزرگ و دراماتیک که بهطور قابل توجهی روی سطح انگشت را میپوشاند و جلوه باشکوهی دارد. معمولا در انگشت حلقه دست راست انداخته میشود. اغلب به آن انگشتر دست راست، حلقه شام، یا حلقه کوکتل گفته میشود.
حلقه مد (فشن)
حلقه مد معرف سبک خاصی از مد هستند و برای مناسبتهایی همچون نامزدی یا ازدواج به کار نمیروند. به عنوان انگشتری متفاوت برای مناسبتها و مهمانیها پرطرفدار هستند.
- حلقههای مد تمام فلزی
- حلقههای مد سنگ قیمتی
حلقههای مذهبی
از حلقههای مذهبی (مسیحی) قرنها پیش به عنوان علامت شناسایی استفاده میشد. از طریق آن مردم یاران مومن خود را شناسایی میکردند.
حلقه نشون(نشان)
حلقه نشون (نشان) نشانگر قولی است که به خود و دیگری دادهاید. حلقه نشان به نسبت حلقه نامزدی و عروسی سادهتر است.
«خ»
خیمه الماس(PAVILION)
خیمه و کیولت (CULET) به قسمت انتهایی نگین گفته میشود.
خاتم
انگشتری، انگشتر، مهر، نگینِ انگشتر.
خاک طلا
ذرات ریزی از طلا را اصطلاحا خاک طلا میگویند. حالت عادی آن در معادن پلازا یافت میشود.
خاکه فیروزه
از کان جواهر چیزی که درشت و بزرگ برآید از آن نگین انگشتر و غیره سازند و آنچه ریزه و خرد است آن را خاکه گویند.
ختوم
ج ِ ختم . انگشتریها.
خرده الماس
ریزه الماس .
خشک
خشک زر؛ تمام زر. بی عیار. طلای خشک، خشک طلا.
خلخال
پای برنجن. پای آورنجن. پای ورنجن. حِجل. حَجل. حلقهای را گویند از طلا و نقره و امثال آن که در پای کنند.
خلوص طلا
عیار طلا، واحدی برای تعیین میزان خلوص طلا است. هر چه عیار طلا افزایش یابد، طلای ما خالصتر است.
خلوقی
نوعی یاقوت.
خماهان
سنگی باشد بغایت سخت و تیره رنگ به سرخی مایل و آن دو نوع است نر و ماده و چون نر آن را با آب بسایند مانند شنجرف سرخ شود و ماده آن همچو زرنیخ زرد گردد و گویند آن نوعی از آهن است و طبیعت هر دو سرد بود چون بر ورمهای صفراوی و دموی طلا کنند نافع باشد خاصه ماده آن را درو برودت بیشتر است و اگر در ظرف آن شراب خورند مستی نیاورد و آن را به عربی حجر حدیدی و صندل حدیدی خوانند و بعضی گویند سنگی است سیاه و سفید که از آن نگین سازند.
برای اطلاع از منابع لطفاً به بخش مقدمه مراجعه کنید.
مترجم و گردآورنده: معصومه علیگل
وبسایت: WWW.MIDASANAHI.COM
به منظور حفظ آثار هر گونه کپیبرداری، انتشار، دخل و تصرف یا اعمال تغییرات در مطالب، تصاویر، یا ویدیوهایی مرتبط با وب سایت «میداس آناهی» میبایست با اجازه پدیدآورنده اثر و کتباً صورت گیرد.
نظرات کاربران